(Bài viết nhân dịp kỷ niệm 65 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Rumani, 3/2/1950-3/2/2015)
Sau kỳ nghỉ dài ngày nhân dịp lễ Phục Sinh, 12/04/2015, tại một vùng núi tuyệt đẹp, Calimanesti thuộc tỉnh Valcea của Rumani về Bucaret tôi cứ suy nghĩ mãi về những ấn tượng thật đẹp của người dân Rumani đối với chúng tôi. Từ những nhân viên khách sạn, nhà ăn, bể bơi,… đến những người bình thường mà chúng tôi gặp ở các điểm tham quan họ đều rất nhiệt tình, sẵn sàng giúp khi chúng tôi có yêu cầu, nhất là khi họ biết chúng tôi là người Việt Nam. Những cảm xúc thật dễ chịu đó làm tôi hồi tưởng lại những năm tháng trước đây và đặc biệt là thời kỳ sau sự kiện năm 1989, sự kiện thay đổi thể chế ở Liên Xô cũ và Đông Âu.
Đến cuối tháng 12/ 1989, thời điểm Rumani chuyển sang chế độ mới, quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Rumani đã có khoảng thời gian phát triển gần 40 năm (hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao từ 3/2/1950). Nhiều thế hệ sinh viên Việt Nam được đào tạo tại đây, những tình cảm sâu sắc, những hình ảnh đẹp đã ăn sâu vào tâm trí của cả người Ru và người Việt cho đến tận ngày nay. Chuyến đi của chúng tôi không thể thành công được như vậy nếu như không có sự giúp đỡ hết sức nhiệt tình của anh con rể của một người đã từnghọc cùng lớp với sinh viên Việt Nam trước đây, hiện anh đang làm việc cho một công ty du lịch. Được bố vợ kể nhiều về những người bạn chân tình, tốt bụng, chịu khó, học giỏi đến từ Việt Nam anh rất cảm phục và lần này anh có điều kiện để thể hiện lòng mình với họ bằng sự chu đáo, cẩn thận cho suốt chuyến đi. Thế mới biết rằng, tuy đã xa Rumani nhiều năm nhưng tình cảm của những người bạn Ru và con cháu họ vẫn luôn nhớ đến chúng ta, thật là xúc động.
Là một người may mắn, vừa qua tôi đã được tham dự cả hai buổi lễ kỷ niệm 65 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam –Rumani (3/2/1950-3/2/2015) do Đại sứ quán Rumani tổ chức tại Hà Nội vào dịp đầu năm mới 2015 và của Đại sứ quán Việt Nam tại Bucaret tổ chức hôm 7/4 tại Trung tâm văn hóa Pháp ở Bucaret. Trong không khí long trọng của ngày hôm đó, ngoài những phát biểu nói về quá trình phát triển quan hệ giữa hai nhà nước, các vị Đại sứ cũng không quên đề cập đến sự đóng góp tích cực cho tình hữu nghị giữa hai dân tộc của cộng đồng người Việt Nam đang sinh sống, học tập tại Rumani và người Rumani tại Việt Nam. Vậy sau năm 1989 cộng đồng người Việt Nam đã làm những gì để cống hiến cho việc phát triển quan hệ đó?
Sau sự kiện năm 1989, không như ở các nước khác, Rumani gần như không có người Việt Nam sinh sống, trừ số ít người đã xây dựng gia đình và ở lại đây từ nhiều năm trước, vì trước 1989 Rumani là nước mà Việt Nam không gửi công nhân sang làm việc. Năm 1993 sau nhiều năm các cộng đồng người Việt Nam ớ các nước Liên Xô cũ, Ba Lan, Đức, Tiệp,…hoạt động sôi nổi trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là kinh doanh trong cơ chế của nền kinh tế thị trường vừa được hình thành ở đây thì các doanh nhân Việt Nam đã nghĩ đến việc phát triển sang khu vực tiềm năng này. Với sự hỗ trợ tích cực của Đại sứ quán Việt Nam tại Bucaret, đặc biệt là nguyên Đại sứ Nguyễn Ngọc Sinh, ngày 11/10/1993 Hội người Việt Nam tại Rumani được thành lập với hơn 10 hội viên từ Việt Nam, Nga, Ba Lan, Sec,…sang. Tuy đến từ nhiều nơi khác nhau nhưng họ đều có chung một mục đích là xây dựng một cộng đồng người Việt Nam mạnh tại Rumani để thúc đẩy sự phát triển quan hệ hợp tác kinh tế và tăng cường tình hữu nghị giữa hai dân tộc. Sau hơn một năm, số người tăng lên gần 100, trên cơ sở đó đầu năm 1995 Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Rumani ra đời với 16 thành viên là các công ty trách nhiệm hữu hạn hoạt động trong các lĩnh vực kinh doanh hàng may mặc, giầy dép, đồ gia dụng, thực phẩm,…
Ngay từ khi thành lập, một trong những vấn đề được mọi người quan tâm, nhắc nhở nhau đó là phải giữ gìn quan hệ tốt với người địa phương,tôn trọng luật pháp của bạn vì đó là truyền thống tốt đẹp, là tài sản quí giá, là uy tín của người Việt ở Rumani mà nhiều thế hệ đi trước đã để lại. Trên tinh thần đó trong gần 22 năm tồn tại cộng đồng luôn sát cánh cùng Đại sứ quán, đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế, giáo dục, quan hệ hữu nghị giữa hai nhà nước.
Những năm 1995 và 2005, nhân dịp kỷ niệm 50 và 60 năm Quốc khánh nước Việt Nam, cộng đồng, Đại sứ quán kết hợp với Bộ Văn hóa và thông tin đã mời hai đoàn biểu diễn nghệ thuật, mỗi đoàn hơn 20 người, sang biểu diễn tại Rumani. Cũng trong dịp này tuần văn hóa Việt Nam tại Rumani đã được tổ chức và cuốn “Nhật ký trong tù” của Hồ Chí Minh bằng tiếng Rumani cũng được dịch giả C.Lupeanu, cựu đại sứ Rumani tại Hà Nội giới thiệu. Các đoàn nghệ thuật với những nhạc sĩ, ca sĩ nổi tiếng như Trần Tiến, Thu Hiền, Trung Đức, Mỹ Linh, Hồ Quỳnh Hương, Việt Hoàn,… cùng nhiều nghệ sĩ múa đã đem lại cho khán giả Rumani sự hài lòng, khâm phục, đặc biệt là lớp trẻ Rumani, những người lần đầu tiên được thưởng thức buổi biểu diễn nghệ thuật tinh tế như vậy. Mọi kinh phí cho các hoạt động này đều do cộng đồng người Việt Nam tại Rumani tài trợ, kể cả chi phí in ấn tập Nhật ký trong tù. Năm 2015 này, nhân dịp 70 năm mọi người ở đây đang mong đợi một sự kiện truyền thống như vậy!
Tuy trong công việc làm ăn của bà con có lúc thuận lợi, lúc khó khăn nhưng mỗi khi có công việc chung liên quan đến hai nước mọi người đều tham gia rất tích cực với mong muốn được đóng góp một phần sức mình cho việc củng cố và phát triển tình hữu nghị giữa hai dân tộc. Điều đó được thể hiện rõ trong các dịp có các đoàn cấp cao của ta sang thăm Rumani, như đoàn của Chủ tịch nước, Chủ tịch quốc hội,… hay các bộ, ngành, tỉnh, công ty hay các đoàn cựu lưu học sinh của Hội hữu nghị Việt Nam –Rumani. Điều đó đã để lại những dấu ấn đẹp, những tình cảm quí giá trong lòng những người đã một lần qua Rumani. Đặc biệt với các đoàn cựu lưu học sinh, cộng đồng luôn giành cho họ một tình cảm thân tình trong các cuộc tiếp xúc hoặc giao lưu và những hình ảnh thật xúc động đã được hai thế hệ trước và sau 1989 chia sẻ với nhau. Đó cũng là lời tri ân của họ đối với các lớp đàn anh, đàn chị đã để lại một di sản vô giá: lòng tin của người dân Rumani với người Việt Nam mà họ đang được thừa hưởng.
Tôi còn nhớ sau chuyến thăm Rumani của đoàn 3, cựu lưu học sinh, của Hội hữu nghị Việt Nam- Rumani năm 2012, một thành viên trong đoàn, anh Nguyễn Đình Trung, đã viết một bài nói về cảm nghĩ cuộc gặp thầy cũ của mình mà khi anh vào thăm thầy đang nằm trong viện. Bài đó tôi chuyển cho ban biên tập của Website của câu lạc bộ phụ nữ Việt Nam tại Rumani, mấy hôm sau mọi người báo cho nhau tìm đọc và họ rất xúc động với tình cảm của tác giả đối với người thầy của mình. Khi gặp lại tôi nhiều chị đã nói với tôi là thế hệ của các anh quí quá, đọc bài báo mà chúng em không cầm được nước mắt. Chỉ những việc nhỏ như vậy cũng đủ để gắn kết tình cảm của hai thế hệ người Việt ở đây và cũng nhắc nhở họ hãy cố gắng giữ gìn những gì mà thế hệ trước đã để lại.
Trong gần 22 năm tồn tại của cộng đồng người Việt Nam tại Rumani, kể cả sinh viên, thực tập sinh, công nhân và những người làm ăn sinh sống ở đây chưa bao giờ số lượng vượt qua 1000 người. Tại thời điểm này chỉ khoảng 700, trong đó gần 300 là công nhân đang làm việc tại nhà máy đóng tàu ở Mangalia, hơn 400 là những người còn lại. Tuy số lượng khá khiêm tốn nhưng những đóng góp cho sự nghiệpchung, cho tình hữu nghị của hai nước của họ rất đáng kể. Ngoài việc đảm bảo cho cuộc sống hàng ngày, chu cấp các chi phí cho sinh hoạt gia đình, học hành của con cái, họ đã tạo ra nhiều việc làm cho người Việt Nam trong nước qua việc cung cấp hàng hóa cho thị trường Rumani và cho hàng trăm người Rumani qua việc tuyển dụng họ làm việc cho công ty hay ở nhà như kế toán, lái xe, nhân viên bán hàng, người giúp việc,… Với tinh thần làm ăn lâu dài, tôn trọng luật pháp của hai nhà nước Việt Nam và Rumani, họ đã tạo ra cuộc sống khá ổn định và thành công cho đại đa số. Đến nay đã có hơn 30 người nhập quốc tịch Rumani, lực lượng người Ru gốc Việt này sẽ là cầu nối quan trọng cho sự phát triển tình hữu nghị giữa hai nước về lâu dài.
Trước đây Rumani đã đào tạo cho Việt Nam nhiều cán bộ khoa học kỹ thuật có trình độ cao và họ đã phát huy rất hiệu quả trong công cuộc xây dựng đất nước những năm qua. Điều đó khẳng định uy tín đào tạo của Rumani trong nhiều lĩnh vực. Một khía cạnh khác tôi muốn đề cập là không phải chỉ ở bậc đại học mà bậc phổ thông Rumani cũng là nơi sinh ra những học trò rất ưu tú. Hơn 2/3 con em người Việt Nam dù sinh ra trên đất Việt hay đất Ru sau khi tốt nghiệp phổ thông đều đã và đang theo học đại học tại các trường lớn của các nước công nghiệp phát triển như Hoa Kỳ, Anh, Pháp,…nơi mà đầu vào cần có những đòi hỏi nhất định về trình độ. Tôi đặc biệt ấn tượng với ba cháu đầu tiên sinh ra trên đất Rumani vào năm 1995 ( kể từ khi thành lập cộng đồng) thì hiện nay hai đang theo học ở Hoa Kỳ và một ở Anh. Đặc biệt hơn trong đó có cháu đã từng nằm trong đội tuyển trẻ Olimpic toán của Rumani, một nước luôn nằm trong top 10 của giải thưởng danh giá này và cũng là nước sáng lập ra giải thưởng. Với sự trưởng thành của con cái, hơn ai hết, bố mẹ , những người thân của các cháu và chính bản thân các cháu là những người mang ơn đất nước Rumani, nơi họ đã sinh ra, lớn lên và được nuôi dạy chu đáo thành người có ích cho xã hội. Sau này khi học xong, dù làm việc ở đâu thì một điều chắc chắn rằng các cháu sẽ rất tự hào là mình đã lớn lên và trưởng thành ở Rumani, mảnh đất với những con người giầu tình cảm, lòng nhân ái và tình thương. Một lớp Việt kiều mới, một lớp trẻ mới trưởng thành cùng với các thế hệ lão thành trước đây sẽ là những nhân tố tích cực gắn kết mãi mãi tình cảm của hai đất nước Việt Nam và Rumani.
65 năm với sự kết hợp giữa chính sách ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân, một sự kế thừa và liên tục phát triển qua nhiều giai đoạn với hoàn cảnh lịch sử khác nhau, sự hợp tác về mọi mặt cũng như tình hữu nghị giữa hai nước vẫn không ngừng phát triển. Có được thành quả đó không thể không nói đến sự đóng góp có ý nghĩa của cộng đồng người Việt Nam tại Rumani từ sau 1989 đến nay. Nhân dịp kỷ niệm 65 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước, cộng đồng hy vọng sẽ tiếp tục nhận được nhiều sự hỗ trợ, giúp đỡ của hai nhà nước để cộng đồng không ngừng phát triển,lớn mạnh, cống hiến được nhiều hơn cho tình hữu nghị giữa hai dân tộc.
Chúc cho tình hữu nghị Việt Nam và Rumani đời đời bền vững!
Bucaret, tháng 4 năm 2015.
Hoàng Trung Du
Visit Today : 306
Visit Yesterday : 431
This Month : 5919
Total Visit : 122742
Who's Online : 3
